Een relatie met een narcist

Een relatie met een narcist, het kan de beste overkomen
 
Hoe kan het nou dat je relatie niet lekker loopt? Sterker nog, het is elke dag afwachten of het een dag wordt vol strijd of dat het goed gaat. En voordat de dag helemaal voorbij is, kun je dit ook niet met zekerheid zeggen, want de sfeer kan zomaar ineens omslaan. Hoe kan dit? Passen jullie niet bij elkaar? Is het een moeilijke periode waar je even doorheen moet? Of moet je eerlijk toegeven dat die periode nu wel heel lang duurt? Je denkt terug aan hoe het was in het begin. Je voelde je op handen gedragen en je wist het zeker: ‘deze relatie gaat nooit meer stuk.’
 
Hoe kan het nu dan ineens zo stressvol zijn? Je bent toch heel erg zorgzaam, meegaand en je probeert juist heel erg te leren van wat er steeds gebeurt. Je denkt na over wat jouw aandeel is in de ruzies (en misschien nog wel meer dan alleen ruzies). Je vraagt je af hoe jij kunt veranderen, zodat de relatie wel in balans komt.
 
Heb je je wel eens afgevraagd of jij misschien niet de oorzaak bent? Heb je je wel eens afgevraagd of de reactie van je partner in balans en moreel is en hij of zij ook in staat is om naar zichzelf te kijken, net zoals jij dat doet?
 
Wanneer je jezelf herkent in het bovenstaande, dan zou het kunnen zijn dat je een partner hebt die narcistisch is.
 
Het belang van herkennen
Het hebben van een narcistische partner, ouder of iemand anders die dichtbij je staat, komt vaker voor dan je denkt. Het is daarom belangrijk het gedrag van een narcist te herkennen, om zo verder misbruik te voorkomen. In deze blog wil ik ingaan op de kenmerken van narcisme, zodat je het beter kunt herkennen.
 
Wat is narcisme eigenlijk?
Narcisme is een psychische stoornis. Lang hebben psychologen gedacht dat narcisten een minachtig hebben voor de wereld om hun heen. Een narcist vertoont immers een hoge mate van arrogantie. Maar dat idee is aangepast. Narcisten kampen namelijk met een enorm laag zelfbeeld. En om dat lage zelfbeeld te compenseren, hebben ze zich de gedachten aangemeten dat ze belangrijker zijn dan anderen. Dit idee wordt de ‘narcistische paradox’ genoemd. Het is dus een overlevingsmechanisme.
 
Kenmerken narcisme
Hoewel alleen een getrainde professional een diagnose kan stellen, hierbij zes kenmerken waaraan je zelf de narcist herkent. Ik heb het steeds over de narcist in de ‘hij vorm’. Hoewel narcisme vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen, kan het ook zeker om een vrouw gaan.
 
1.) Weinig zelfvertrouwen
Op het eerste gezicht lijkt de narcist dus te beschikken over een grote mate van eigenwaarde en vertrouwen in zichzelf. We hebben alleen net ontdekt dat het tegenovergestelde waar is, en dat het juist gaat om iemand met weinig zelfvertrouwen. Een narcist kan niet tegen kritiek en schiet snel in de verdediging. Hij is continu op zoek is naar bevestiging van anderen en is in werkelijkheid juist erg onzeker.
 
2.) Oppervlakkige charme
De narcist beschikt over een charmante uitstraling. Als je even doorprikt, blijkt dit vooral oppervlakkige charme te zijn, die ingezet wordt om de ander te gebruiken. Er wordt gemanipuleerd en vaak duurt het even (soms heel lang) voordat je als slachtoffer doorhebt dat je wordt gebruikt. Charme en manipulatie zijn nou eenmaal talenten van de narcist.
 
3.) Afwezigheid van zelfreflectie
Zelfreflectie, oftewel hoe je nadenkt over jezelf en hoe je overkomt op anderen, is niet aanwezig. Dat stuk is een grote blinde vlek voor de narcist. Zelfkennis gaat namelijk compleet verloren onder de grootsheidswaanzin die aan de buitenkant wordt vertoont. Een narcist zal nooit toegeven dat hem iets mankeert. Dit is ook waarom in de praktijk weinig narcisten hulp zoeken.
 
4.) Geen empathie
Een ander kenmerk van een narcist is het hebben van een gebrek aan empathie, oftewel het aanvoelen van gevoelens en gedachten van anderen. Hij heeft niet veel aandacht voor anderen en denkt alleen aan zichzelf. Dit onderontwikkelde inlevingsvermogen maakt dat hij geobsedeerd is door zijn eigen behoefte. Hij heeft moeite de pijn van een ander te voelen, maar verwacht wel dat anderen zijn pijn voelen.  
 
5.) Gebrekkig geweten
Een narcist heeft in principe wel het vermogen om goed van kwaad te onderscheiden. Hij mist alleen de capaciteit om zich hier wat van aan te trekken. Dit gebrekkige geweten resulteert in respectloos gedrag, liegen en bedriegen. Als het hem goed uitkomt, kan hij zich heel goed beschaafd gedragen. Zodra hij er mee weg kan komen, zal een narcist al snel respectloos gedrag vertonen.
 
6.) Agressie
Wanneer de narcist wordt tegengesproken, wordt gekrenkt of zijn zin niet krijgt kan hij doorslaan. Hij vernedert de ander en gebruikt op een strijdlustige wijze psychisch geweld. Hierbij deinst hij niet terug voor verbaal, relationeel, emotioneel en soms zelfs fysiek geweld. Hij heeft altijd wel een conflict met iemand of is op iemand boos en speelt mensen tegen elkaar uit.
 
7.) Ideaal zelfbeeld
In plaats van het hebben van zelfreflectie, identificeert een narcist zich louter met een geïdealiseerd zelfbeeld. Eigenschappen die daar niet in passen zal hij ontkennen en projecteren op een ander. Op deze manier ontstaat er als het ware een schild om de ‘ware zelf’ heen. De narcist hoeft zich zo nooit kwetsbaar op te stellen en ‘voldoet’ altijd aan de eisen van het ideaal beeld.
 
Slachtoffers van narcisme
Het zijn juist de zorgzame, meegaande en sensitieve mensen die slachtoffer worden van een narcist. Dat is niet gek, want dat zijn vaak mensen die over hun grenzen heengaan, veel op zichzelf betrekken en vaker gebukt gaan onder schuldgevoel. Een prachtig doelwit voor de geraffineerde partner die lijdt aan een ongezonde vorm van zelfliefde. De partner zal er alles aan doen om niet te worden ontmaskert.
 
Het was zo mooi
Vaak hoor je terug van mensen die gebukt gaan onder een narcistische partner die in het begin zo mooi en leuk was. Ze kijken terug op een romantische periode waarin zij door hun partner op handen werden gedragen. Ze voelden zich speciaal en onvoorwaardelijk bemind. ‘Hoe kan ik nu dan in een destructieve relatie zitten?’, vragen ze zich af. Omdat ze zelf zo meegaand en begripvol zijn, kijken ze eerst naar zichzelf en hun eigen aandeel in het geheel. Dat komt de narcist heel goed uit. Hij kan ongestoord zijn gang gaan en de tijd verstrijkt.
 
Met z’n tweeën
Natuurlijk zit je met z’n tweeën in een relatie en zal ook jij zeker je onredelijke momenten hebben. We zijn allemaal mensen. Weet wel, dat als er een onredelijke sfeer wordt gecreëerd, dit een uitnodiging is tot onredelijk gedrag.  En dat het van de narcistische partner juist de bedoeling is dat je op die uitnodiging ingaat. Dan bevestig je namelijk hetgeen wat hij heerlijk vindt om te bevestigen: je bent onredelijk, kijk nou wat je doet.
 
En nu?
Heb je het idee dat je slachtoffer bent van ene narcistische partner? Praat met een professional en ga er vanuit dat je partner niet met een professional wil praten. Narcisten willen door hun superieure houding en hun gebrek aan zelfreflectie niet geholpen worden. Vraag je serieus af wat deze relatie je oplevert. Weet dat er structureel niets zal veranderen, omdat je partner er de noodzaak niet van inziet om zijn gedrag aan te passen.
 
Er is hulp, je hoeft het niet alleen te doen. Als je het eng vindt om een afspraak te maken met een (spirituele) coach, therapeut of psycholoog, dan kun je ook naar de huisarts gaan. Dat is een eerste, veilige stap naar hulp en deze kan je weer doorverwijzen.
 
Weet dat wij bij Mediumchat altijd voor je klaarstaan.
Wij kunnen je inzicht, helderheid en steun bieden.
 
Alle liefs & goeds,
Kaat